Bitaksi’yle İstanbullu taksicilerle ve yolcularla başa çıkamayan bir Ankaralı olarak tanışmıştım. Senede 2-3 gittiğim İstanbul’da taksi durdurmayı beceremiyordum, bir İstanbullu fırlayıp durdurduğum arabaya atlayıveriyordu. Hadi o savaşı kazandım taksiciyi gideceğim yere ikna etmeyi beceremiyordum (bu beceriler Ankara’da gerekmediği için gelişmemiş doğal olarak). Hadi bindim rallici mi taksici mi korku içinde gidiyordum, yavaş desem daha da hızlanıyordu bu zarif ve geribildirimsever arkadaşlar. Kazıklanıyor muyum tedirginliği de cabası.
Bitaksi’yi duyunca çok sevinmiştim. 4 sorunumun 3ünü çözüyor gibiydi. 4.nün çözülebilmesini mümkün görmüyordum: taksicilerin hızlı kullanmak, kaba davranmak gibi davranışlarını.
İstanbul’da 5-6 kez kullandıktan sonra beklentimin çok üzerinde bir deneyim olduğuna karar verdim. Bir kadın olarak çok güvenli gelmişti, bir sistem hangi arabada olduğumu kaydediyordu sonuçta (Ayşe Arman’ın ısrarla yazdığı, müşteriler şikayet etmediği için 2004’ten bugüne trafikte gezmeye devam eden sapık taksiciyi hatırlar mısınız mesela?). Kredi kartı ödemesi bozuk para taşımaktan nefret eden benim gibiler için süperdi. Ama işin garip tarafı, şoförlerin hep çok düzgün şoförler olmasıydı. 5-6 örneklem yeterli değildi, şans diye düşündüm.
Gel zaman git zaman Bitaksi Ankara’ya geldi. Sokağımdaki duraktan çok memnun olmama rağmen bu tip bir girişimi desteklemeyi önemsediğim için Ankara’da kimse bilmezken bile Bitaksi kullanmaya başladım.
Şoförler beni şaşırtmaya devam ediyordu.
Bir gün bir şoföre sordum:
– Sizi bir seçim sürecinden geçiriyorlar mı?
– Yok be abla, başvuruyorsun oluyor.
Peki nasıl bu adamların hepsi yol boyu sohbet edebileceğin, nazik, yardımsever adamlar oluyordu?
Sanıyorum cevabın en azından bir kısmını buldum.
Bitaksi’ye kayıtlı çalışmak için akıllı telefon ve Bitaksi uygulamasını kullanmak gerekiyor. Bu ne demek? Yenilikçi bir kafa, adaptasyon ve esneklik, modern bir bakış açısı, gelişime açıklık demek. Dolayısıyla iş modeli var olan taksiciler içinde doğal seleksiyon yapıyordu.
Diyelim ki bu profile uymayan biri sisteme girdi. Bu sefer de uygulamanın içinde olan ‘şoföre puan verme’ iki seçenek veriyor şoföre: ya ‘müşteri beni notlayacak’ diye davranışlarını değiştiriyor, ya da umursamayınca düşük puanlar yüzünden sistemden şutlanıyordu. Bitaksi İK jargonuyla ‘anlık geribildirim’ akışı sağlıyor, ‘davranış değişikliği’ için gerekli stres ortamını yaratıyor, yani ‘kurum kültürüne’ uygun olmayana acımıyordu.
Birincisi, yani işin doğasının ‘doğal seleksiyon sağlaması’ tamamen şans.
Ama ikincisi tamamen tercih. Bitaksi’nin Türk kültüründen çok bireyselliğe ve bireysel performansa önem veren Anglosakson kültürlere uygun bu seçiminin arkasında şoförleri bireysel olarak tanımamanın getirdiği rahatlık olduğunu düşünüyorum. Biz Türkler ‘tanışık’ olduk mu ilişkiler her şeyden önce gelmeye başlıyor çünkü…
Kaynak: Çiğdem Özdemir Evren
